تاريخچه دامپروري و امور دام در كشور

اولين فعاليتهاي دولت در زمينه امور دام از سال 1279 بصورت تأسيس مدرسه فلاحت مظفري شروع شد كه توسط واشر بلژيكي اداره مي‌شد اين مدرسه در سال 1285 پس از اتمام ماموريت واشر تعطيل گرديد در اين مدرسه دروس كشاورزي و امور دام تدريس مي‌شد و كليه فارغ‌التحصيلان در مناطق روستائي مشغول فعاليتهاي توليدي مي‌شدند.

از سال 1314 در اداره كل فلاحت، ترويج دامپروري و دامپزشكي شروع شد ولي با توجه به كمبود متخصص بسيار محدود بوده است اين مروجين عمدتاًَ از نيروهاي فارغ‌التحصيل خارج از كشور و مستشاران خارجي بوده‌اند و در همين سال ايستگاهي در روستاي حيدرآباد كرج به نام ايستگاه دامپروري حيدرآباد تأسيس و با وارد كردن نژادهاي گاو و گوسفند و طيور خارجي شروع به ترويج نژادهاي خارجي نموده‌اند اين فعاليتها استمرار پيدا كرد تا اينكه در سال 1320 وزارت كشاورزي تاسيس گرديد.

در سال 1329 وزارت كشاورزي اقدام به تاسيس بنگاه دامپروري كشور و اداره كل دامپزشكي نمود. عمده فعاليتهاي بنگاه عبارت بود از ورود انواع نژادهاي مختلف گاو ماده، گاو نر، گوسفند، مرغ، خروس، ماشين جوجه‌كشي و ترويج اصول دامپروري و ايجاد واحدهاي دامداريهاي باصطلاح صنعتي بوده است همچنين اين بنگاه جهت اشاعه فعاليتهاي خود در برخي از شهرستانهاي كشور در مورد دامهاي مختلف به تشكيل ايستگاههاي نمايشي اقدام كرده است.

از همان سال در اطراف تهران تلقيح مصنوعي آغاز شده و به تدريج اين امر با تشكيل ايستگاههاي مختلف و اعزام تكنسين‌هاي تلقيح مصنوعي در سطح كشور توسعه پيدا كرده است.

اين روند تا سال 1332 ادامه داشت تا اينكه پس از كودتاي 28 مرداد 1332 و پيرو اصل 4 ترومن استعمار،‌ شورا را بنيان نهاد و سازماندهي و تشكيلات كشاورزي ايران بدون هيچگونه سنخيتي با مسائل كشاورزي و دامي موجود كشور رو به توسعه گذاشت (اين عمل با توجه به ورود متخصصين ترويج از خارج شكل گرفت) و با توجه باينكه تا آن زمان تمام فارغ‌التحصيلان دانشگاهي در خارج از كشور تحصيل كرده بودند خود آگاه و تحت تأثير پيشرفتهاي كشورهاي اروپايي و آمريكايي قرار گرفته و بدون كمترين توجه به ساختار اجتماعي، اقتصادي،‌فرهنگي، مناطق روستايي كه اصلي‌ترين توليدكنندگان فرآورده‌هاي دامي كشور ميباشند تشكيلات دامپروري را با الگوي رايج در كشورهاي خارجي سازماندهي كردند و اين همان چيزي بود كه استعمارگران طلب ميكردند. اين روند ادامه داشت تا اينكه در جلسه مورخ 26/7/1340 طبق تصويب‌نامه هيئت دولت وقت و بنا به پيشنهاد وزارت كشاورزي بنگاه دامپروري كشور به سازمان دامپروري كشور تغيير تشكيلات داده است. از اواخر دهه چهل و اوايل دهه پنجاه كه درآمد ايران از محل صادرات نفت،‌ بدليل افزايش سريع قيمت آن، بسرعت افزايش يافت. شركتهاي دولتي با عناوين ظاهر فريب كه عمدتاًَ نقش تجاري داشته و فعاليتهاي واردات و توزيع دام و مواد و مصالح و ابزار كار و فرآورده‌هاي آنرا به عهده داشتند يكي پس از ديگري بوجود آمدند كه در عمل باعث ركود فعاليتهاي توليدي داخل و يا حداقل عدم رشد اين بخش در روستاها شدند و بجاي آن واحدهاي توليدي صنعتي با سياست وابستگي به ممالك خارجي توسعه يافتند بعضي از اين سازمانها و موسسات عبارتند از :

بدنبال سياست‌هاي استعمارگرانه و در جهت تقويت آن هر گونه ارتباط تشكيلاتي بين اجزاء فوق‌الذكر و ايجاد وحدت رويه رويت نشد و هر يك بطور مجزا اقدام به سياستگذاري اجزاء‌ مي‌نمودند.

بطوريكه از نظر سازماندهي تشكيلات دامپروري ايجاد مؤسساتي چون سازمان گوشت،‌ صندوق عمران مراتع، شركت جوجه‌كشي نارمك، شركت توسعه پرورش بوقلمون، سازمان دامداران متحرك و ... همگي در راستاي سياست تغيير ساختار دامپروري كشور بوجود آمدند اگر چه در دستور كار هر يك از تشكيلات دولت در دامپروري اهداف مشخصي مورد نظر است ليكن بعلت عدم جامع‌نگري ساختار ناهمگون تشكيلات با واقعيات مسائل و مشكلات آن و عدم هماهنگي با يكديگر نه تنها نتوانست ره‌آوردي براي بخش داشته باشد بلكه خود معضل و شكل جديد در نابساماني تشكيلات دولتي فراهم آوردند و بواسطه حجم عظيم تداركات خارجي و بازرگاني، جميع تشكيلات در خدمت سيستم به اصطلاح صنعت دامپروري متوجه گرديده است.